สมัยเด็กๆ ใครๆ ก็คงเคยเล่นเป่ายิ้งฉุบกันทั้งนั้น และการละเล่นแบบนี้ไม่ได้มีเฉพาะในไทย แต่ว่าเด็กๆ ในประเทศอื่นก็มีการประชันตัดสินแพ้ชนะด้วย ค้อน กรรไกร กระดาษ ในชื่อเรียกต่างกันไป

หากเปรียบเกมวัยเด็กเหมือนสื่อที่นำเสนอโลกดิจิทัลในสมัยนี้ เราจะเห็นได้ว่าไม่ว่าจะอยู่มุมไหน วัฒนธรรมชุดหนึ่งอาจเคลื่อนย้ายไปมีอิทธิพลต่ออีกมุมโลกได้ง่ายๆ การปลูกฝังให้เด็กๆ เป็น Global Citizen หรือพลเมืองโลก ไม่จำเป็นต้องอยู่ในนิยามเดิมๆ อย่างการส่งลูกเรียนต่อต่างประเทศเสมอไป เพียงแต่ค่อยๆ สร้างการตระหนักรู้ถึงสิ่งสำคัญบางประการก็จะเป็นการปูพื้นฐานให้เขาเป็นพลเมืองโลกที่พร้อมจะก้าวไปกับพลวัตรของยุคดิจิทัล และเป็นการเติบโตอย่างมีคุณค่าเช่นกัน

พลเมืองโลกคืออะไร

คือแนวคิดที่เชื่อว่าปัจเจกบุคคล ไม่ว่าจะอยู่ที่ไหนในโลกภายใต้สภาพแวดล้อมต่างกันอย่างไร ต่างก็ถือเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนโลก โดยที่บุคคลนั้นก็รู้สึกถึงความมีส่วนร่วมดังกล่าว จนนำมาซึ่งความนึกคิดรับผิดชอบต่อการกระทำของตัวเอง ที่จะส่งผลต่อการดำเนินไปของโลก

แม้สำนึกของการเป็นพลเมืองโลก ไม่ได้หมายความถึงขนาดที่ปัจเจกบุคคลต้องละทิ้งสัญชาติ แต่ก็มักให้ความเข้าใจ ให้การยอมรับและให้ความสำคัญกับประโยชน์ของโลกมาก่อน เพราะความรู้สึกรับผิดชอบนั้นแผ่ขยายไปกว่าขอบเขตที่อยู่อาศัยของตัวเอง แต่ทั้งนี้ทัศนคติการเป็นพลเมืองโลกก็มีความแตกต่างกันไปในแต่ละช่วง ดังจะได้เห็นถึงกระแสสังคมที่เกิดขึ้นพร้อมกันในช่วงที่ผ่านมา อาทิ การรณรงค์ด้วยแฮชแท็ก #Metoo ที่พูดถึงเรื่องการคุกคามทางเพศ หรือ #StopAsianHate ที่ต่อต้านการเหยียดเชื้อชาติเอเชีย เป็นต้น

หน้าที่รับผิดชอบของพลเมือง

คือการกระทำต่างๆ เพื่อให้ชุมชนประสบความสำเร็จอย่างการทำกิจกรรมเพื่อสาธารณประโยชน์ต่างๆ เช่น ช่วยทำความสะอาดพื้นที่สาธารณะ ดูแลคนชราและผู้ด้อยโอกาส บริจาคอาหารและสิ่งของเพื่อองค์กรการกุศล หากฝึกฝนให้เด็กๆ เริ่มมองพ้นกรอบการทำประโยชน์ให้ตัวเอง ไปสู่การเผื่อแผ่คนรอบข้าง จะเป็นก้าวแรกสู่การเป็นพลเมืองโลก และยังช่วยดึงให้เด็กออกมามีกิจกรรมในโลกจริง ไม่ได้อยู่แต่ในโลกเสมือนอย่างเดียว

การรับรู้ในวัฒนธรรมที่หลากหลาย

ตระหนักว่าโลกนี้ประกอบด้วยวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน และรู้จักเรียนรู้และเคารพผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นเชื้อชาติ ภาษา อาหาร ศาสนา การเมืองการปกครอง ประวัติศาสตร์ พื้นฐานการดำรงชีพ ไปจนถึงครอบครัวที่แตกต่างจากตัวเรา โดยมุ่งรักษาคุณค่าเฉพาะตัวที่ทุกคนควรรักษาไว้ เพื่อทำให้โลกยังคงความหลากหลายนั้นไว้


เราอาจปลูกฝังให้เด็กๆ เห็นคุณค่าเหล่านี้ด้วยการทำกิจกรรมแลกเปลี่ยนหรือก้าวข้ามไปเรียนรู้วัฒนธรรมต่างกัน เช่น ในบรรดาภาษาท้องถิ่นกว่า 6,000 ภาษาทั่วโลก อาจลองเลือกภาษาท้องถิ่นที่สนใจและต่อยอดสู่การรู้จักประเทศนั้นๆ ขึ้นมาเรียนรู้ หรือลองเปิดใจศึกษาประวัติศาสตร์ของชุมชนโลกอื่นๆ เป็นต้น โดยใช้ประโยชน์จากแพลตฟอร์มออนไลน์ที่มีกิจกรรมสร้างปฏิสัมพันธ์เชื่อมต่อกับเด็กทั่วโลก พร้อมสอนให้เปิดใจความหลากหลายในบริบทที่เข้ากับปัจจุบันด้วย เช่น ยอมรับความหลากหลายทางเพศ สิทธิและความเท่าเทียมระหว่างเพศ เป็นต้น

ตระหนักในคุณค่าสิ่งแวดล้อม

การปลูกฝังเด็กและเยาวชนให้เป็นพลเมืองโลกที่รู้จักใส่ใจสิ่งแวดล้อม ถือเป็นหนึ่งในความหวังขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาระยะยาวที่ทั่วโลกต้องเผชิญพร้อมกัน เช่น ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ที่ไม่ใช่เรื่องไกลตัวแต่อย่างใด เมื่อคนทั่วทุกมุมโลกต่างสัมผัสถึงความผิดปกติของธรรมชาติที่มาเยือนถึงตัว เช่น สภาพอากาศร้อนจัด จากอุณหภูมิโลกที่เพิ่มขึ้นสูงขึ้นจากการปล่อยก๊าซเรือนกระจก หากเด็กๆ เรียนรู้และรับข้อมูลตั้งแต่เยาว์วัยว่าตัวเองต่างมีส่วนเพิ่มหรือลดภาระให้โลกได้ ความเป็นพลเมืองโลกในข้อนี้ จะถือเป็นประโยชน์ในภาพรวมได้อย่างแท้จริง

เข้าใจความเป็นไปของเศรษฐกิจโลก

เพราะทุกวันนี้แทบจะทุกประเทศเป็นระบบเศรษฐกิจแบบเปิด จำเป็นต้องอาศัยพึ่งพาเศรษฐกิจระหว่างประเทศผ่านการส่งออกและซื้อขายวัตถุดิบและสินค้า รวมถึงการแลกเปลี่ยนเงินตรา การลงทุนทั้งในรูปแบบดั้งเดิมและสินทรัพย์ดิจิทัล ไปจนถึงการแลกเปลี่ยนผ่านการท่องเที่ยว

เราจึงควรทำให้เด็กรับรู้ว่าประเทศของตัวเองยืนอยู่จุดไหนในกระดานหมากรุกที่เรียกว่าเวทีเศรษฐกิจโลก และสิ่งที่พวกเขาอุปโภคและบริโภคในปัจจุบันมีเส้นทางเกี่ยวโยงกับภาคการผลิตภายในหรือเชื่อมโยงมาจากต่างประเทศอย่างไร สร้างอาชีพหรือหล่อเลี้ยงคนส่วนใดในโลกบ้าง สิ่งนี้จะเป็นการช่วยเพิ่มความตระหนักรู้และมีส่วนร่วมในฐานพลเมืองโลกได้อีกทาง

การปลูกฝังเด็กและเยาวชนเรื่องการเป็นพลเมืองโลก ไม่เพียงแต่ช่วยยกระดับคุณภาพของสังคมในภาพรวมให้ดีขึ้น แต่ที่สุดแล้วระดับปัจเจกบุคคลที่มีสำนึกดังกล่าวในใจอย่างเข้มแข็ง จะสามารถเติบโตและปรับตัวเข้ากับสังคมได้ดีกว่า เพราะมีทั้งความเข้าใจและเห็นอกเห็นใจผู้อื่น ไม่ได้มองแต่มุมแคบที่ประโยชน์ส่วนตัวอย่างเดียว

นอกเหนือจากการปลูกฝังเรื่องการเป็นพลเมืองโลกแล้ว การดูแลเด็กและเยาวชนให้เติบโตมีสุขภาพดีและแข็งแรงก็เป็นเรื่องที่สำคัญไม่แพ้กัน การมีประกันสุขภาพคุ้มครองจึงเป็นเรื่องจำเป็นที่พ่อแม่ไม่ควรละเลย ยิ่งเป็นประกันที่คุ้มครองทั้งครอบครัว รับเงินคืนเมื่อครบกำหนดสัญญา แม้จะเคลมค่ารักษาพยาบาล ค่าชดเชย หรือโรคร้ายแรง ดูรายละเอียดประกันสุขภาพ "OPD (คุ้ม) เงินอยู่ครบ จบหายห่วง" ได้ที่นี่

ที่มา
https://www.weforum.org/agenda/2021/07/global-citizenship-civic-responsibility-covid-recovery/
https://study.com/academy/lesson/what-is-global-citizenship-lesson-for-kids.html
https://www.creativethailand.org/admin/uploads/images/2564/06/file_pdf/MagazineFile_201.pdf
https://multiculturalkidblogs.com/2021/01/04/teaching-global-citizenship-to-young-children/