ธุรกิจซีเมนต์เป็นหนึ่งในห่วงโซ่อุปทานในธุรกิจก่อสร้างที่ปัจจุบันมีความท้าทายจากพฤติกรรมผู้บริโภคที่เปลี่ยนไป ซึ่งให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม และองค์ความรู้เปลี่ยนแปลงไป จากประสบการณ์ทำธุรกิจในกัมพูชากว่า 20 ปี ดร.รัชต์ยุตม์ เกษมชัยศิริ Country Director – SCG Cambodia และ คุณภัครวี อนันตธนนิษฐ์ Director and General Manager, Cambodia Commercial Bank (CCB) กรุงพนมเปญ มาร่วมแชร์ประสบการณ์ธุรกิจก่อสร้างในกัมพูชา

ภาพรวมธุรกิจซีเมนต์และก่อสร้างในกัมพูชา

ในมุมมองของดร.รัชต์ยุตม์ แม้ในปัจจุบันการก่อสร้างในกัมพูชาจะไม่เติบโตร้อนแรงเหมือนช่วงก่อนปี 2019 ที่ตอนนั้นมีเงินทุนจากจีนจำนวนมากไหลเข้ามาก่อสร้างธุรกิจออนไลน์คาสิโน แม้ด้วยภาวะเศรษฐกิจที่ประสบกับวิกฤตโควิด-19 และเงินลงทุนจากจีนลดลงส่งผลให้การก่อสร้างไม่คึกคักเหมือนเดิม แต่ก็ยังมีงานก่อสร้างส่วนที่ลงทุนจากภาครัฐอย่างต่อเนื่อง เป็นงานโครงสร้างพื้นฐานสำคัญ อย่างเช่น ถนน โรงไฟฟ้า ท่าเรือ สนามบิน 2 แห่ง ฯลฯ  ซึ่ง SCG ก็ส่งวัสดุให้โครงการก่อสร้างของรัฐ ดร.รัชต์ยุตม์คาดว่าเมื่อโครงสร้างพื้นฐานเสร็จ ก็จะมีการก่อสร้างของภาคเอกชนตามมา

ในการลงทุนในทุกประเทศ SCG ยึดแนวทางให้ความสำคัญกับสมดุลเศรษฐกิจ สิ่งแวดล้อมและสังคม ในกัมพูชาก็เช่นเดียวกัน SCG เน้นการบริหารจัดการห่วงโซ่อุปทานอย่างยั่งยืนกับคู่ค้าและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในธุรกิจทั้งหมด (ลูกค้า ผู้แทนจำหน่าย ผู้รับเหมา คู่แข่ง และชุมชน ภาครัฐระดับท้องถิ่น ระดับประเทศ) รวมถึงการปฏิบัติตามหลักมาตรฐาน ESG (สิ่งแวดล้อม สังคม ธรรมาภิบาล) ในทุกธุรกิจตลอดทั้งห่วงโซ่อุปทาน เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมสูงสุด ดำเนินกิจกรรมและช่วยเหลือชุมชนโดยรอบ พัฒนาทรัพยากรบุคคลผ่านการมอบทุนการศึกษา มุ่งเน้นนโยบายจริยธรรมและควบคุมภายในให้เกิดความเป็นธรรม โปร่งใส  สร้างผลตอบแทนและเพิ่มมูลค่าระยะยาวให้ผู้ถือหุ้น ต่อต้านคอร์รัปชั่น ปฏิบัติตามระเบียบกฎหมายภาษีถูกต้องครบถ้วน สร้างความเชื่อมั่นให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกฝ่าย

SCG Solution ในตลาดกัมพูชา

ธุรกิจก่อสร้างแบ่งลูกค้าเป็น 2 กลุ่ม ได้แก่

1) B2B เจาะกลุ่มช่างก่อสร้าง ผู้รับเหมา มีจุดอ่อนเรื่องต้นทุน ระยะเวลาการก่อสร้าง ซึ่ง Construction Solution ของ SCG นำเสนอการออกแบบ วิธีการก่อสร้าง โดยใช้เทคโนโลยี BIM ( Building Information Modelling) รวมถึง Modular System ตอบโจทย์กระบวนการก่อสร้างตั้งแต่ต้นจนจบให้ลูกค้ากลุ่มผู้รับเหมา ช่วยลดเวลา ลดต้นทุนให้ช่างก่อสร้างมีกำไรเพิ่มขึ้น

2) B2C เข้าถึงกลุ่มลูกค้า Consumer เจ้าของบ้านที่ต้องการความสวยงาม โดยนำเสนอ Living Solution ให้ลูกค้าตั้งแต่การออกแบบ ติดตั้งแล้วเสร็จพร้อมใช้งานในชีวิตประจำวัน มีช่องทางจำหน่ายแบบ Omni- Channel ทั้งออนไลน์และออฟไลน์ เช่น scghome.com.kh Flagship Store ของ SCGHOME ที่ Design Village กรุงพนมเปญ

ทิศทางพัฒนาประเทศกัมพูชา

คุณภัครวี มองว่าก่อนช่วงโควิด การก่อสร้างในเมืองใหญ่อย่าง กรุงพนมเปญ เสียมเรียบ สีหนุวิลล์ เติบโตอย่างก้าวกระโดด โดยนอกเหนือจากกลุ่มนักลงทุนในประเทศแล้ว ปัจจัยที่สนับสนุนการเติบโตคือเงินลงทุน FDI จากจีนหลัก มีดีเวลลอปเปอร์จีน ธุรกิจร้านค้า ร้านอาหารของจีนจำนวนมากจนมีพื้นที่ถูกเรียกว่าเป็นมินิไชน่า และภาพรวมของธนาคารทั่วประเทศปล่อยสินเชื่อให้ธุรกิจก่อสร้างสูงสุดติดอันดับหนึ่งในสาม

อย่างไรก็ดี จากสถานการณ์เศรษฐกิจชะลอตัวลงในปัจจุบัน จากสถานการณ์โควิด-19 ที่ชะลอเงินลงทุน FDI ทั้งที่เข้ามาในกัมพูชาแล้วและที่ยังไม่เข้ามา กระทบกับภาคการท่องเที่ยวที่ก่อนหน้านี้ในปี 2019 คิดเป็น 12%  ของ GDP ลามไปถึง Wholesales Retail Trading และอุตสาหกรรมสิ่งทอ  อีกเหตุผลคือ การที่ชาวจีนหายไป เพราะการประกาศห้ามประกอบธุรกิจออนไลน์คาสิโนเมื่อปลายปี 2019  โดยก่อนหน้านี้ชาวจีนเข้ามาทำออนไลน์คาสิโนในกัมพูชาจำนวนมาก  ประกอบกับสถานการณ์โควิดที่ทำให้ชาวจีนกลับเข้ามาไม่ได้ อย่างไรก็ดี รัฐบาลกัมพูชามีนโยบายดึงดูดนักลงทุน โดยพัฒนาสีหนุวิลล์จากแหล่งออนไลน์คาสิโนให้เป็นเมืองอุตสาหกรรม จากปัจจัยลบต่างๆ ส่งผลให้ปรับคาดการณ์เติบโตเศรษฐกิจ จาก 4% เหลือ 2.5% ขับเคลื่อนโดยภาคการเกษตร การส่งออก ทั้งนี้ รัฐบาลได้ลงทุนปรับปรุงโครงสร้างพื้นฐานสำคัญต่างๆ เช่น ถนนใหม่ในสีหนุวิลล์ ไฮเวย์พนมเปญ-สีหนุวิลล์ สนามบินแห่งใหม่ เตรียมรับนักลงทุนเมื่อถึงเวลาเปิดประเทศ

SCG โฟกัสธุรกิจส่วนไหนในกัมพูชา?

ดร.รัชต์ยุตม์กล่าวถึงศักยภาพของ SCG ที่สามารถตอบสนองภาคเศรษฐกิจกัมพูชาได้ทั่วประเทศ แต่ก็ให้ความสำคัญกับเมืองที่มีการเติบโตเป็นพิเศษ รวมทั้งเมืองที่มีการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน เช่นพนมเปญ เสียมเรียบ Economic Corridor จุดเชื่อมระหว่างประเทศต่างๆ  อย่าง สีหนุวิลล์ เกาะกง โดย SCG มีโรงงานคอนกรีต ซีเมนต์ รองรับการก่อสร้างโครงการใหญ่ๆ รวมถึงสนามบินใหม่สองแห่งที่พนมเปญและเสียมเรียบ

นอกจากสินค้ากลุ่ม Home and Living Product ที่ให้บริการด้านโซลูชั่นแล้ว ธุรกิจ SCG ในกัมพูชาแบ่งเป็น ธุรกิจต้นน้ำ (Upstream) โรงงานปูนซีเมนต์แห่งแรกในกัมพูชา ช่วยสนับสนุนการก่อสร้างโครงสร้างพื้นฐานของกัมพูชา  ธุรกิจปลายน้ำ (Downstream) เช่น โรงงานคอนกรีตพร้อมใช้ในการก่อสร้างลักษณะต่างๆ เช่นหลังคาคอนกรีต ท่อพีวีซีสำหรับประปา ทำการเกษตร  ธุรกิจ Logistics Supply Chain จัดส่งสินค้าไปได้ทุกแห่งในกัมพูชา มีบริษัท Sourcing สินค้าที่ต้องการ และธุรกิจ Distribution ผ่านตัวแทนจำหน่าย และ จับมือกับบุญถาวรเปิด Flagship Store ขนาด 9,000 ตารางเมตรที่ Design Village เป็นช้อปใหญ่ที่สุดในอาเซียน จำหน่ายสินค้า Home Living เจาะกลุ่มลูกค้า Consumer ในกรุงพนมเปญ

SCG ปรับกลยุทธ์รับวิกฤตโควิดอย่างไร

SCG มีการปรับระบบปฏิบัติการให้ทำงานได้อย่างต่อเนื่อง เช่นการ Work From Anywhere ด้วย Digital Tool ให้การติดต่อสื่อสารทั่วถึงกัน เป็นแห่งแรกในกัมพูชาที่ทำ Bubble & Seal สนับสนุนการใช้แอลกอฮอล์ หน้ากากอนามัย การตรวจ ATK มีทีม War Room ควบคุมการแพร่ระบาด กำหนดแนวปฏิบัติการอย่างเรียลไทม์ ฯลฯ ในส่วนของการดูแลคู่ค้า ทาง SCG ช่วยสนับสนุนเครื่องมือป้องกันการติดเชื้ออย่างต่อเนื่อง รวมถึงช่วยเหลือคู่ค้ารายที่ประสบปัญหาการเงินในช่วงวิกฤต เพื่อให้คู่ค้าทำธุรกิจได้อย่างต่อเนื่อง อีกทั้งยังมีทีมช่วยหางานส่งต่อให้คู่ค้า

ทิศทางธุรกิจโลจิสติกส์หลังโควิด-19

ดร.รัชต์ยุตม์คาดว่าการนำเข้าวัสดุก่อสร้างจะลดลง ขณะที่ระบบโลจิสติกส์ในประเทศจะมีประสิทธิภาพมากกว่าเดิม เพราะมีการก่อสร้างถนนสายใหม่จำนวนมาก และมีการจำกัดน้ำหนักรถบรรทุกอย่างจริงจัง เพื่อป้องกันไม่ให้พื้นผิวถนนเสียหาย ทำให้ต้นทุนการขนส่งลดลง ช่วงหลังโควิด คาดว่าธุรกิจโลจิสติกส์จะขยายตัวปีละประมาณ 5% โดยธุรกิจขนส่งพัสดุจะเติบโตมากขึ้น เนื่องจากผู้บริโภคนิยมซื้อของออนไลน์ และมีผู้ให้บริการรายใหม่เพิ่มขึ้น ผลักดันให้ Express Logistics เติบโตก้าวกระโดด

ส่วนธุรกิจการก่อสร้างในยุคหลังโควิดน่าจะลดลง แต่ก็ยังมีแรงหนุนจากโครงการโครงสร้างพื้นฐานของภาครัฐ และทำให้การก่อสร้างของเอกชนจากทั้งในและนอกประเทศเกิดขึ้นตามมา แนวโน้มเป็นไปอย่างต่อเนื่องแต่ไม่ได้ก้าวกระโดด อย่างไรก็ดี อาจกลับมาเติบโตอย่างจริงจังในปี 2023 ที่กัมพูชาเป็นเจ้าภาพซีเกมส์

คาดการณ์ตัวเลขเศรษฐกิจกัมพูชาเติบโต 4.8%

คุณภัครวีให้ความเห็นเกี่ยวกับตัวเลขคาดการณ์เศรษฐกิจเติบโตที่ 4.8% ไปในด้าน Positive ซึ่งนอกจากตัวเลขของรัฐบาลกัมพูชาแล้ว ทาง SCB EIC คาดการเติบโตถึง 5.3%  สอดคล้องกับตัวเลขจาก Asian Development Bank ที่คาดการณ์ไว้ 5% ด้วยปัจจัยการฉีดวัคซีนประชากรครอบคลุมในประเทศสูงเป็นอันดับ 2 ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รองจากสิงคโปร์ ช่วยผลักดันอุปสงค์ในประเทศ และสามารถเปิดประเทศได้เร็วขึ้น ส่งผลการท่องเที่ยว FDI ฟื้นตัวกลับมา ตลอดจนการส่งออกสิ่งทอก็จะได้รับอานิสงค์จากการฟื้นตัวของยุโรปและสหรัฐ

อีกปัจจัยที่ผลักดันเศรษฐกิจคือ โครงการ Belt and Road Initiative ของจีนที่มีมากกว่า 10 ประเทศเข้าร่วม จะเชื่อมโยงเศรษฐกิจเข้าด้วยกันโดยมีจีนเป็นหัวเรือใหญ่ ประกอบด้วยกัมพูชามีแผนพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานหลักสำคัญอย่างเช่น ท่าเรือน้ำลึกสีหนุวิลล์ ให้เป็นท่าเรือน้ำลึกขนาดใหญ่ เชื่อมต่อไปยังโครงการ Belt and Road Initiative ทางประเทศเวียดนาม และต่อ Express Way เข้าพนมเปญโดยตรงได้ อีกทั้งมีสนามบินใหม่ในกรุงพนมเปญและเสียมเรียบทำให้การเดินทางสะดวกรวดเร็วขึ้น ส่งผลให้ SCG ขนส่งวัสดุเร็วขึ้นในต้นทุนลดลง แม้อาจมีคู่แข่งเพิ่มขึ้น แต่ก็เป็นสิ่งที่ท้าทาย

คำแนะนำลงทุนในกัมพูชาจาก SCG และ CCB

1. ความได้เปรียบของธุรกิจไทย คือ สินค้าไทยเป็นที่ชื่นชอบและเป็นตัวเลือกอันดับต้นๆ ที่คนกัมพูชาเลือกใช้ แต่ก็ไม่สามารถนำของที่ไทยมาใช้ได้ทั้งหมด ควรมีการศึกษาพฤติกรรมผู้บริโภคก่อน เช่น คนไทยชอบบริโภคไข่ไก่ คนกัมพูชานิยมบริโภคไข่เป็ด ดังนั้น การทำธุรกิจต้องคำนึงถึงความต้องการผู้บริโภค และ Pain Point ที่อยู่ตรงนั้น เช่น คนกัมพูชาต้องการให้พื้นที่ห้องรับแขกเป็นจุดที่ดีที่สุดในบ้าน ซึ่งแตกต่างจากความชอบของคนไทย

2. ศึกษากฎระเบียบและภาษีอย่างละเอียด ปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด โดยข้อดีของกฎระเบียบกัมพูชา คือเปิดกว้างกับนักลงทุนต่างชาติเพราะรัฐบาลต้องการเพิ่มปริมาณ FDI เข้ามาพัฒนาประเทศ ซึ่ง CCB ยินดีให้คำปรึกษาเรื่องระเบียบข้อกฎหมาย ด้วยทีมงานผู้เชี่ยวชาญมากด้วยประสบการณ์

3. คนกัมพูชามีทัศนคติที่ดี ขยัน ชอบคนไทย แต่ในช่วงที่เศรษฐกิจขยายตัว ทรัพยากรบุคคลมีจำกัด และมีการย้ายงาน การซื้อตัวในธุรกิจที่แข่งขันสูง

4. เงินทุน ทาง CCB สนับสนุนได้ ด้วยบริการ Full Bank service ทั้งเงินทุนระยะสั้น  เงินทุนระยะยาว และบริการต่างๆ

CCB บริการนักธุรกิจไทยในกัมพูชา

ธนาคารกัมพูชาพาณิชย์ (Cambodia Commercial Bank - CCB) เป็นธนาคารในเครือของ SCB เปิดให้บริการมากว่า 27 ปี ปัจจุบันมี 4 สาขาในเมืองสำคัญ ได้แก่ สำนักงานใหญ่ในกรุงพนมเปญ (เมืองหลวงและเมืองเศรษฐกิจของประเทศ) สาขาพระตะบอง (ติดชายแดนจังหวัดสระแก้วของไทย) สาขาเสียมเรียบ (เมืองท่องเที่ยวสำคัญ เป็นแหล่งที่ตั้งของมรดกโลกนครวัด นครธม) และสาขาสีหนุวิลล์ (เมืองเศรษฐกิจอันดับ 2  และเมืองท่าหลักของประเทศ) นอกจากนี้ CCB ยังเป็นหนึ่งในธนาคารได้รับเลือกจากธนาคารชาติแห่งกัมพูชาให้เข้าร่วมโครงการ QR Cross Border ให้คนกัมพูชาที่มาไทยสามารถสแกนคิวอาร์โค้ดจ่ายเงินที่ไทย โดยตัดเงินจากบัญชีที่กัมพูชา

CCB ให้บริการการเงินครบวงจร ทำทุกอย่างเหมือนธนาคารท้องถิ่น เช่น เงินฝาก ตู้เอทีเอ็ม เงินโอน สินเชื่อทั้งสินเชื่อหมุนเวียนและระยะยาว Trade Finance เปิด L/C T/R , Foreign Exchange , Business Net, Internet Banking ทำธุรกรรมได้ทุกที่ มีบริการให้คำปรึกษาเรื่องการลงทุน กฎระเบียบในการทำธุรกิจที่กัมพูชา ด้วยบุคลากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ ลูกค้าที่สนใจประกอบธุรกิจใน CLMV หรือประเทศเขตอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Great Mekong Subregion: GMS) ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวียดนาม SCB มีสาขาต่างประเทศที่พร้อมจะดูแลและให้บริการ สนใจติดต่อ ที่นี่

ที่มา - Facebook Live : CLMV Insights and Update 2021  “SCG เดินหน้ายกระดับ ดันมาตรฐานวงการก่อสร้างในกัมพูชา” ออกอากาศทาง Facebook SCB Thailand วันที่ 24 กันยายน 2564 ดูย้อนหลังได้ที่นี่