ด้วยตัวเลขเศรษฐกิจที่เติบโตอย่างต่อเนื่อง ทำให้กัมพูชาเป็นหนึ่งในประเทศอาเซียนที่น่าจับตามองด้านการค้าการลงทุน  ที่สำคัญรัฐบาลได้ส่งเสริมโครงสร้างสาธารณูปโภคพื้นฐาน ทั้งสนามบิน รถไฟฟ้า ถนน รองรับการเติบโตด้านเศรษฐกิจ อีกหนึ่งตัวชี้วัดความก้าวหน้าคือเรื่องสุขภาพ ซึ่งปัจจุบันกัมพูชาก็มีโรงพยาบาลที่ได้รับมาตรฐานระดับโลกอย่างโรงพยาบาล Royal Phnom Penh และโรงพยาบาล Royal Angkor International โดย นายแพทย์นรินทร์ บุญจงเจริญ Managing Director & Hospital Director, PPMS จะมาพูดคุยเรื่องเศรษฐกิจกัมพูชาผ่านมุมมอง Healthcare ร่วมกับคุณภัครวี อนันตธนนิษฐ์ Director and General Manager, Cambodia Commercial Bank (CCB) กรุงพนมเปญ

กัมพูชา เศรษฐกิจสังคมเติบโตอย่างก้าวกระโดด

ก่อนวิกฤตโควิดที่ตัวเลข GDP โตเฉลี่ยปีละ 7.7% (ปี 1998-2019) โดยเติบโตจากส่งออกสินค้าเครื่องนุ่งห่มและสิ่งทอ การเกษตรและการท่องเที่ยว การค้าการลงทุนจากต่างประเทศ โดยเฉพาะนักลงทุนจีน ประกอบกับจำนวนประชากรกัมพูชา 16.9 ล้านคน กว่า 60% เป็นวัยแรงงาน ทำให้สินค้าอุปโภคบริโภคและการขยายตัวทางเศรษฐกิจสังคมเป็นไปอย่างก้าวกระโดด ในปี ค.ศ. 2015 ธนาคารโลกยกให้กัมพูชาขึ้นมาจากประเทศรายได้ระดับต่ำ มาเป็นประเทศรายได้ระดับปานกลาง-ต่ำ ในช่วง 2-3 ปีที่ผ่านมา มีการก่อสร้างตึกสูงในเมืองใหญ่อย่างกรุงพนมเปญและสีหนุวิลล์  และมีแฟรนชายส์ร้านอาหาร โรงแรม รีเทลช้อป ที่มีชื่อเสียงก็เข้าไปเปิดกิจการในกัมพูชา

คุณภัครวีกล่าวถึงการระบาดของไวรัสโควิดว่าส่งผลกระทบกับกัมพูชาค่อนข้างมาก  จากก่อนหน้านี้ที่มีความกังวลเรื่องกัมพูชาจะถูกสหภาพยุโรปเพิกถอนสิทธิพิเศษทางภาษี  Everything but Arms (EBA) ที่ทำให้การส่งออกสินค้าเครื่องนุ่งห่มสิ่งทอจากกัมพูชาไปสหภาพยุโรปไม่ต้องเสียภาษี และเมื่อเดือน ส.ค. 2020 ที่ผ่านมา กัมพูชาก็โดนเพิกถอนสิทธิฯ ไป ซึ่งทุกคนกลัวว่ากัมพูชาจะสูญเสียความสามารถในการแข่งขัน  แต่พอมีเรื่องโควิด-19 เข้ามา เลยดูเหมือนว่า EBA ไม่กระทบกับเศรษฐกิจกัมพูชา แต่ผลกระทบมาจากโควิด-19 เป็นหลัก เช่น ดีมานด์เครื่องนุ่งห่มในตลาดโลกลดลง การชะลอการลงทุนของต่างชาติ โดยเฉพาะจีน รวมถึงการท่องเที่ยว ซึ่งสร้างรายได้ 1 ใน 4 ของ GDP ประเทศ

ในปี 2020 รัฐบาลประมาณการณ์ ตัวเลข GDP -1.09% ส่วนปี 2021 นี้ หน่วยงาน IMF, World Bank ฯลฯ ประมาณการณ์การเติบโตของเศรษฐกิจกัมพูชาที่ 4% แต่เป็นคาดการณ์ก่อนเกิดโควิดระบาดระลอก 3 เมื่อเดือน ก.พ.ที่ผ่านมา ดังนั้น ตัวเลขเศรษฐกิจจะเป็นไปตามคาดหรือไม่ต้องดูจากประสิทธิภาพการจัดการโควิดของรัฐบาลกัมพูชา

เจาะลึกธุรกิจ Healthcare ในกัมพูชา

ด้วยวิสัยทัศน์และมุมมองของนายแพทย์ประเสริฐ ปราสาททองโอสถ ผู้ก่อตั้งเครือโรงพยาบาล BDMS ที่มีต่อด้านการท่องเที่ยวและประวัติศาสตร์วัฒนธรรม จึงมองเห็นโอกาสในประเทศกัมพูชา โดยเปิดเส้นทางบินบางกอกแอร์เวย์ไปยังเมืองเสียมเรียบที่ตั้งของมรดกโลกนครวัดนครธม  ประกอบกับก่อนหน้าที่จะเกิดวิกฤตโควิด กัมพูชาก็เป็นประเทศที่เศรษฐกิจเติบโตสูงสุดในอาเซียนและคาดว่าเศรษฐกิจจะกลับมาฟื้นตัวหลังวิกฤต

คุณหมอนรินทร์กล่าวถึงภาพรวมธุรกิจกัมพูชาว่า หลังจากยุคเขมรแดงที่ระบบสาธารณสุขวิชาชีพทางการแพทย์ของกัมพูชาถูกทำลายไป พอเศรษฐกิจเริ่มดีขึ้น ทำให้บริการทางการแพทย์ในประเทศไม่ตอบสนองความต้องการของประชาชน คนกัมพูชามีความต้องการการรักษาพยาบาลจากต่างชาติมากขึ้น  และแสวงหาการรักษาจากต่างชาติอย่างไทย เวียดนาม สิงคโปร์ แค่เฉพาะในประเทศไทย ก็มีคนกัมพูชามารับการรักษาในโรงพยาบาลทุกประเภท ทั้งโรงพยาบาลรัฐ เอกชน ทั้งในกรุงเทพฯ และจังหวัดชายแดน ปรากฏการณ์คนกัมพูชารักษาพยาบาลในต่างประเทศ ลักษณะนี้เรียกว่า Medical Diaspora คือการเสาะแสวงหาการรักษาพยาบาลที่ดีกว่าซึ่งไม่มีในประเทศเขา

ในส่วนระบบสาธารณสุขในประเทศกัมพูชาเองมีส่วนหนึ่งได้รับการสนับสนุนจากประเทศฝรั่งเศส ซึ่งรองรับความต้องการได้จำนวนหนึ่ง จึงยังมีความต้องการในกลุ่มคนที่มีฐานะเศรษฐกิจดีอีกมากที่พร้อมจ่ายเพื่อให้ได้รับการรักษาที่ดี ตรงนี้จึงเป็นโอกาสของเครือ BDMS ที่มาเปิด โรงพยาบาล Royal Phnom Penh และโรงพยาบาล Royal Angkor International เป็นโรงพยาบาลทางเลือกที่ได้รับการรับรองมาตรฐานระดับสากล ให้บริการกลุ่มคนที่มีกำลังฐานะทางเศรษฐกิจที่จากเดิมเคยต้องเดินทางไปรักษาต่างประเทศ รวมถึงนักธุรกิจและนักท่องเที่ยวต่างชาติ

ปัจจุบัน รัฐบาลกัมพูชาพยายามจัดตั้งระบบประกันสังคม ระบบสาธารณสุขมีโรงพยาบาลรักษาเบื้องต้นระดับหมู่บ้าน ตำบลแบบสถานีอนามัย และเนื่องจากประเทศกัมพูชาถูกจัดอยู่ในประเทศฐานะยากจน จึงมีโรงพยาบาลที่ก่อตั้งในรูปแบบมูลนิธิโดยองค์กรไม่หวังผลกำไรจากต่างประเทศ รวมถึงโรงพยาบาลใหญ่ๆ ก็ได้รับการอนุเคราะห์บริจาคจากต่างประเทศ โดยจีนเป็นประเทศหลักที่ให้ความช่วยเหลือกัมพูชาผ่านทางรัฐบาลและกระทรวงกลาโหม คุณหมอนรินทร์สรุปว่าจำนวนโรงพยาบาลในระดับความต้องการพื้นฐานถือว่าเพียงพอ แต่เรื่องคุณภาพและความพึงพอใจเมื่อเทียบกับประเทศอื่นอาจยังมีช่องว่างอยู่

ในช่วงการระบาดไวรัสโควิด โรงพยาบาล Royal Phnom Penh  เป็นสถานพยาบาลแห่งแรกในกรุงพนมเปญที่รับแอดมิทรักษาคนไข้โควิด-19 โดยมีมาตรฐานการป้องกันการติดเชื้อการเตรียมพร้อมที่ดีร่วมกับ WHO  และทางการกัมพูชา

สถานการณ์โควิดในกัมพูชา

ผู้ป่วยโควิด-19 รายแรกในกัมพูชาเป็นคนจีนที่มาสีหนุวิลล์ แต่ผลกระทบยังอยู่ในวงจำกัด รายต่อมาคือนักธุรกิจญี่ปุ่น ที่เดินทางกลับจากเสียบเรียบไปญี่ปุ่นแล้วทางการตรวจพบเชื้อโควิด จึงมีการสอบสวนโรคที่เมืองเสียมเรียบ ทางโรงพยาบาล Royal Angkor International จัดทีมงานร่วมกับ WHO CDC สถานทูตสหรัฐ อังกฤษ และทางการเสียมเรียบทำการ Contact Testing ดูแลคนไข้โควิด และป้องกันการติดเชื้อ รายที่ 3 เป็นคนไข้ชาวอังกฤษ ติดเชื้อที่เมืองกัมปงจามมาแอดมิทที่โรงพยาบาล Royal Phnom Penh ซึ่งมีความพร้อมในการดูแลรักษาคนไข้โควิด

อย่างไรก็ตาม ในช่วงการแพร่ระบาดใหม่ๆ คนยังตื่นตระหนกกับไวรัสโควิด-19 ที่เป็นโรคอุบัติใหม่ ในช่วงเดือนมีนาคม2020 ที่ที่โรงพยาบาล Royal Phnom Penh รับแอดมิทคนไข้โควิด-19 คนไข้ทั่วไปธรรมดาก็ไม่มารักษาที่โรงพยาบาล ทั้งนี้ คุณหมอนรินทร์เชื่อมั่นว่ามาตรฐานทางการแพทย์รับมือได้ เพราะมีความพร้อมทั้งหมอ พยาบาลที่เชี่ยวชาญในการรักษาคนไข้ ตลอดจนอุปกรณ์ชุด PPE และยารักษาโรค พร้อมกันนั้นก็ได้ทำงานร่วมกับเครือโรงพยาบาล BDMS WHO, CDC ประเมินสถานการณ์ตลอดเวลา หลังจากนั้นก็ได้รับคนไข้ที่เป็นต่างชาติมารักษาอีกกว่าสิบราย ตลอดปีค.ศ. 2020 ในกัมพูชามีคนไข้โควิด-19 กว่า 500 ราย ซึ่งไม่มีใครเสียชีวิต โดยทางการได้ตั้งโรงพยาบาลศูนย์ตรวจรักษาโควิด BDMS ก็ถอยบทบาทออกมาในการระบาดรอบที่ 3 ตั้งแต่วันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2021 เป็นต้นมา รัฐบาลกัมพูชาได้กองทุนจัดตั้งโรงพยาบาลสนามรักษาโควิด-19 อย่างครบวงจร ถือว่าบริหารจัดการได้เป็นอย่างดี

สถานการณ์ปัจจุบัน โรงพยาบาล Royal Phnom Penh รับรักษาทั้งคนไข้ทั่วไปและคนไข้โควิด-19  ด้วยการสนับสนุนจากเครือ BDMS โรงพยาบาลอยู่ในสถานะเตรียมพร้อมปรับตัวกับสถานการณ์ได้ตลอดเวลา ธุรกิจในปีที่ผ่านมาอยู่ในเกณฑ์บวก ผลประกอบการอยู่ในลำดับต้นๆ ของเครือ แม้การล็อคดาวน์ก็มีผลกระทบกับธุรกิจบ้าง แต่ถ้าเมื่อเทียบกับธุรกิจอื่นๆ ถือว่าธุรกิจโรงพยาบาลทั้งสองแห่งยังดำเนินไปได้อย่างค่อนข้างเป็นปกติ ประกอบกับที่รัฐบาลกัมพูชาแสดงว่าสถานการณ์อยู่ภายใต้การควบคุม ด้วยการระดมฉีดวัคซีนในวงกว้าง เป็นอันดับสองในอาเซียนรองจากสิงคโปร์ และการที่เศรษฐกิจธุรกิจปรับตัวปรับใจรับมือกับการมีอยู่ของโควิด-19 ได้แล้ว กัมพูชาก็พร้อมจะเดินหน้าเปิดประเทศพัฒนาเศรษฐกิจให้ฟื้นตัวอย่างรวดเร็ว

การฉีดวัคซีนของกัมพูชา

คุณภัครวีมองว่าโดยรวมแล้วประเทศกัมพูชามีความเข้มแข็งในการดูแลรักษาและป้องกันโรคโควิด-19 รัฐบาลจัดหาวัคซีน 30 ล้านโดส โดยมียุทธศาสตร์การฉีดระดมที่กรุงพนมเปญที่เป็นเมืองหลวงก่อน แล้วค่อยขยายไปที่หัวเมืองใหญ่ เช่น สีหนุวิลล์  อีกหนึ่งความเข้มแข็งของทางการกัมพูชาคือออกกฎหมายให้เจ้าหน้าที่ทหารตำรวจ ยุติธรรม ข้าราชการการเมือง ว่าให้การฉีดวัคซีนเป็นสิ่งที่ต้องปฏิบัติ ถ้าไม่ให้ความร่วมมือก็จะถูกพิจารณาเรื่องความมั่นคงในการทำงาน ในส่วนคนต่างชาติที่มาทำงานที่นี่อย่างถูกกฎหมายก็ได้รับการฉีดวัคซีนเป็นลำดับต้นๆ พร้อมกับประชาชนชาวกัมพูชา ในส่วนระบบประกัน ชาวต่างชาติก็สามารถซื้อประกันโควิด-19 ได้ โดยรัฐบาลบังคับให้ต่างชาติที่เดินทางเข้ามาต้องซื้อประกันโควิด-19 จึงมีธุรกิจประกันต่างชาติออกโปรดักส์ออกมา ในส่วนดีมานด์ของคนท้องถิ่นยังไม่เป็นที่นิยมเนื่องจากเบี้ยค่อนข้างสูง อย่างไรก็ดีแนวโน้มธุรกิจเป็นขาขึ้น

มาตรการรัฐบาลช่วยเหลือสถาบันการเงิน

ธนาคารแห่งชาติกัมพูชา (The National Bank of Cambodia) มีมาตรการสนับสนุนสถาบันการเงิน เช่น ปรับลดเงินทุนสำรอง จะได้มีสภาพคล่องดีขึ้น รวมถึงการสนับสนุนผู้ประกอบการ โดยอนุญาตให้ธนาคารปรับโครงสร้างสินเชื่อ เช่น ขยายเวลาคืนเงินกู้ ปรับโครงสร้างหนี้ได้ไม่เกิน 3 ครั้ง ในช่วงแรกจำกัดวงเพียง 4 ธุรกิจที่ได้ผลกระทบโดยตรงจากโควิด ได้แก่ ท่องเที่ยว สิ่งทอ ก่อสร้าง โลจิสติกส์ แต่ในช่วงหลังอนุญาตให้ทุกธุรกิจขึ้นอยู่กับการพิจารณาของธนาคาร ทั้งนี้ มาตรการดังกล่าวประกาศมาตั้งแต่มีนาคม 2020 สิ้นสุดธันวาคม 2021 แต่ก็ขยายต่อมาถึงมิถุนายน 2021 และอาจขยายถึงสิ้นปี 2021

ข้อแนะนำคนที่อยากไปลงทุนในกัมพูชา

ในความเห็นของคุณหมอนรินทร์ กัมพูชาเป็นประเทศที่มีโอกาสสูง เป็น Growth Generator ต่อไปในอนาคต เนื่องจากประชากรยังน้อย และเป็นคนรุ่นหนุ่มสาวและเด็กเป็นส่วนใหญ่ ที่สำคัญการเป็นพันธมิตรเข้มแข็งกับจีนที่ได้รับการสนับสนุนยกระดับการพัฒนาประเทศในระดับต้น เช่น สนามบินที่จะสร้างใหม่ที่พนมเปญ เสียมเรียบ สีหนุวิลล์  การสร้างเมืองสีหนุวิลล์ ที่เปรียบเสมือน เซินเจิ้น 2 ซึ่งคาดว่าน่าจะมีการยกเอาธุรกิจอุตสาหกรรมดิจิทัลมาไว้ที่นี่ ซึ่งจะเปลี่ยนภาพลักษณ์ของสีหนุวิลล์จากเมืองคาสิโนมาเป็นเมืองไฮเทคและเป็น Outlet ของประเทศจีน ในมุมมองทางประวัติศาสตร์ จีนกับกัมพูชามีความแน่นแฟ้นมาตั้งแต่สมัยโบราณ โดยกัมพูชาเป็นเมืองท่าของจีนในการเชื่อมโยงส่งสินค้าไปยังอินเดีย คาบสมุทรมลายู อินโดนีเซียมาตั้งแต่ยุคโบราณ

นอกจากนี้ ยังมีการลงทุนจำนวนมากและการบริจาคสร้างโครงสร้างพื้นฐานจากเกาหลีใต้ ญี่ปุ่น จึงสร้างความมั่นใจได้ว่าหลังยุคโควิด กัมพูชาจะสามารถพัฒนาไปได้ไกล ด้านธุรกิจ Healthcare กัมพูชาก็มีความน่าสนใจ ซึ่งทางสิงคโปร์ก็จะมาลงทุนสร้างโรงพยาบาล ในส่วนโรงพยาบาล Royal Phnom Penh ก็ได้รับการประกาศให้เป็น Medical Hub ในอินโดจีน และมีแผนลงทุนเพิ่มขึ้นในอนาคต

คุณหมอนรินทร์กล่าวเสริมถึง Digital Economy ในกัมพูชาปัจจุบันว่ามีการทำธุรกรรมทาง Digital Banking อย่างกว้างขวาง ทั้งการโอนเงิน จ่ายเงินซื้อสินค้า ฯลฯ กัมพูชาจึงน่าจะเติบโตอย่างก้าวกระโดดและการที่ประเทศอยู่ในช่วงเริ่มต้นของการพัฒนา ทำให้มีโอกาสมากมายให้ผู้ประกอบการที่ไปลงทุนก่อน

CCB สนับสนุนทุกการลงทุน

ธนาคารกัมพูชาพาณิชย์ (Cambodia Commercial Bank - CCB) เป็นธนาคารในเครือของ SCB เปิดให้บริการมากว่า 27 ปี ปัจจุบันมี 4 สาขาในเมืองสำคัญ ได้แก่ สำนักงานใหญ่ในกรุงพนมเปญ สาขาพระตะบอง (ติดชายแดนจังหวัดสระแก้วของไทย) สาขาเสียมเรียบ (เมืองท่องเที่ยวที่ตั้งของนครวัด นครธม) และสาขาสีหนุวิลล์  ที่เป็นเมืองเศรษฐกิจอันดับ 2  และเมืองท่าหลักของประเทศ

CCB ให้บริการการเงินครบวงจร ทำทุกอย่างเหมือนธนาคารท้องถิ่น เช่น เงินฝาก ตู้เอทีเอ็ม เงินโอน สินเชื่อทั้งสินเชื่อหมุนเวียนและระยะยาว Trade Finance , FX , Business Net, Internet Banking ทำธุรกรรมได้ทุกที่ มีบริการให้คำปรึกษาเรื่องการลงทุน กฎระเบียบในการทำธุรกิจที่กัมพูชา ด้วยบุคลากรที่มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ

ลูกค้าที่สนใจประกอบธุรกิจใน CLMV หรือประเทศเขตอนุภูมิภาคลุ่มแม่น้ำโขง (Great Mekong Subregion: GMS) ได้แก่ กัมพูชา ลาว เมียนมาร์ และเวียดนาม SCB มีสาขาต่างประเทศที่พร้อมจะดูแลและให้บริการ สนใจติดต่อ – ที่นี่

ที่มา : Cambodia Insights and update 2021 : เจาะลึกเศรษฐกิจกัมพูชาผ่านมุมมอง Healthcare ออกอากาศทาง Facebook SCB Thailand วันที่ 29 พฤษภาคม 2564

ขอบคุณภาพ : Facebook Royal Phnom Penh Hospital และ Facebook Royal Angkor International Hospital