จุดที่ยากที่สุดจุดหนึ่งสำหรับนักลงทุนกับการประเมินตลาดหุ้น คือ จุดไหนเป็นจุดเริ่มต้นของภาวะตลาดหุ้นกำลังปรับตัวขึ้น หากสามารถประเมินได้แม่นยำ การลงทุนย่อมมีโอกาสสร้างผลตอบแทนในระดับที่ดี ดังนั้น นักลงทุนจึงพยายามหาปัจจัยเพื่อประเมินว่าเมื่อไหร่จะเป็นจุดเริ่มต้นของภาวะตลาดขาขึ้น โดยคำนิยามที่นิยมใช้กันในตลาดหุ้นกำลังปรับขึ้น คือ ดัชนีหุ้นที่ปรับขึ้นจากจุดต่ำสุดทะลุ 20% นอกจากนี้ยังมีสัญญาณเบื้องต้นที่บ่งบอกว่าภาวะตลาดกำลังอยู่ในช่วงขาขึ้นมี 5 สัญญาณ ดังนี้

สัญญาณที่ 1 ดัชนีเศรษฐกิจสำคัญปรับตัวขึ้น

เมื่อเศรษฐกิจเริ่มฟื้นตัวจะสังเกตว่าดัชนีตัวเลขทางเศรษฐกิจสำคัญเริ่มปรับตัวดีขึ้น เช่น ตัวเลขผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ, อัตราเงินเฟ้อ, อัตราดอกเบี้ย, ดัชนีความเชื่อมั่นผู้บริโภค, ดัชนีความเชื่อมั่นภาคธุรกิจ, ดัชนีการลงทุนภาคเอกชน, การผลิตภาคอุตสาหกรรม เป็นต้น โดยหากดัชนีดังกล่าวปรับตัวดีขึ้น ประเมินได้ว่าเศรษฐกิจกำลังฟื้นตัว ซึ่งในช่วงนี้จะเริ่มเห็นนักลงทุนเข้ามาลงทุนในตลาดหุ้นมากขึ้น สังเกตได้จากปริมาณการซื้อขายต่อวันปรับเพิ่มสูงขึ้น

สัญญาณที่ 2 การลดค่าของสินทรัพย์ในตลาดเงิน

ในช่วงที่เศรษฐกิจซบเซา นักลงทุนจะระมัดระวังกับการลงทุนด้วยการลดน้ำหนักการลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงสูง (เช่น หุ้น หรือตลาดอนุพันธ์) และเพิ่มน้ำหนักการลงทุนไปยังสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงต่ำ (เช่น เงินฝาก ตราสารหนี้) ส่งผลให้ราคาตราสารหนี้ปรับสูงขึ้น ตามความต้องการที่เพิ่มขึ้น ตรงกันข้าม หากเริ่มมีสัญญาณที่บ่งชี้ว่าเศรษฐกิจจะฟื้นตัว นักลงทุนก็จะเริ่มลดน้ำหนักการลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงต่ำ และโยกมาลงทุนในสินทรัพย์ที่มีความเสี่ยงสูง โดยหุ้นก็เป็นสินทรัพย์แรก ๆ ที่ได้รับความนิยม สังเกตได้จากดัชนีหุ้นและราคามีแนวโน้มปรับขึ้นอย่างต่อเนื่อง

สัญญาณที่ 3 เม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติ

เม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติ (Fund Flow) มีบทบาทต่อตลาดหุ้นไทยมากพอสมควร หากสังเกตว่าเม็ดเงินลงทุนเริ่มไหลกลับ สะท้อนว่าตลาดหุ้นเริ่มให้ผลตอบแทนจูงใจเพราะนักลงทุนจะมองหาตลาดหุ้นที่ให้ผลตอบแทนสูง อีกทั้ง ยังมีเหตุผลอื่น ๆ เช่น นโยบายภาครัฐเริ่มเปิดรับนักลงทุนอีกครั้ง หรือหุ้นของประเทศนั้นถูกมองว่าเป็นสินทรัพย์การลงทุนที่มีความปลอดภัย เป็นต้น ดังนั้น เม็ดเงินลงทุนจากต่างชาติมีผลต่อการปรับขึ้นหรือลงของตลาดหุ้น

สัญญาณที่ 4 ผลการดำเนินงานบริษัทจดทะเบียน

เป็นปัจจัยที่มีผลโดยตรงต่อทิศทางตลาดหุ้น ถ้าช่วงไหนผลประกอบการบริษัทจดทะเบียนยังดีอยู่หรือนักวิเคราะห์ประเมินว่ายังมีแนวโน้มเติบโตต่อไป ตลาดหุ้นก็มีโอกาสปรับขึ้นได้ เพราะผลการดำเนินงานมีผลต่อราคาหุ้น อัตราผลตอบแทนต่อสินทรัพย์ อัตราผลตอบแทนต่อส่วนของผู้ถือหุ้น อัตราเงิน ปันผลตอบแทน หรือมูลค่าหุ้นที่แท้จริง เป็นต้น

สัญญาณที่ 5 ดัชนีตลาดหุ้นที่มีเสถียรภาพ

เป็นสัญญาณที่มักใช้ตัดสินภาวะตลาดเป็นหลัก โดยการที่ตลาดหุ้นจะปรับขึ้นได้ในระยะยาวจะต้องมีแนวโน้มที่ชัดเจน เช่น ปริมาณการซื้อขายมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นต่อเนื่องสม่ำเสมอ ความผันผวนต้องอยู่ในระดับที่นักลงทุนควบคุมได้ หรืออัตราผลตอบแทนมีความสม่ำเสมอ เป็นต้น

ในช่วงตลาดหุ้นกำลังปรับขึ้น นักลงทุนอาจมองว่าเป็นช่วงที่ลงทุนหุ้นตัวไหนก็ได้ผลตอบแทนสูง ๆ และข้อมูลข่าวสารล้วนแล้วแต่เป็นเชิงบวกเพราะกำลังมองตลาดในแง่ดี แต่ความจริงนั้นในช่วงตลาดกำลังปรับขึ้น นักลงทุนยิ่งต้องเพิ่มความระมัดระวังกับการลงทุน ติดตามข่าวสารอย่างใกล้ชิด เพราะหากตลาดปรับลดลงอย่างรวดเร็วจะได้ปรับกลยุทธ์ให้ทันสถานการณ์และลดความสูญเสียที่อาจเกิดขึ้นได้