นครอันเก่าแก่ของล้านนาไทย หรือจังหวัดลำปาง ในอดีตเป็นศูนย์กลางทางการค้าของภาคเหนือ มีความรุ่งเรือง และมีความสำคัญทางประวัติศาสตร์มาไม่น้อยกว่า 1,300 ปี ตั้งแต่สมัยหริภุญชัย (พระนางจามเทวี) เป็นต้นมา มีชื่อเรียกในอดีตหลายชื่อเลยทีเดียว ศรีดอนชัย ลัมภะกัมปะนคร กุกกุฏนคร (นครไก่ขาว) เขลางค์ แต่ก่อนคนมักจะเรียกชาวลำปางว่า จาวละกอน คำว่า ละกอน ในภาษาบาลีคือ เขลางค์ นั่นเอง บริเวณที่ตั้งเมืองเขลางค์จะอยู่ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำวัง ตำบลเวียงเหนือ อำเภอเมืองลำปาง จังหวัดลำปางในปัจจุบัน

จังหวัดลำปางจึงถือเป็นแหล่งอารยธรรมล้านนาไทยที่น่าสนใจไม่น้อยไปกว่าจังหวัดอื่นใดในภาคเหนือ เอกลักษณ์อันโดดเด่นสร้างความประทับใจให้ผู้ไปเยือนคือ วัดวาอารามบ้านเรือนที่เต็มไปด้วยสถาปัตยกรรมอันทรงคุณค่า รถม้า เครื่องปั้นดินเผา และ ชาวลำปางเองที่มีวิถีชีวิตที่เรียบง่ายโอบอ้อมอารี คงไว้ซึ่งขนบธรรมเนียมประเพณีที่สืบทอดกันมาแต่โบร่ำโบราณ

เมื่อก่อนนักท่องเที่ยวอาจจะคิดว่าลำปางเป็นเมืองเล็กๆ เป็นแค่ทางผ่าน แต่อันที่จริงแล้วหาเป็นเช่นนั้นไม่ พอได้มาเยือนถึงกับต้องร้องว้าวที่นี่เหนือความคาดหมายจริงๆ  นับเป็นการท่องเที่ยวที่ใจฟูและกระเป๋าไม่แบนแฟบอีกด้วย

วัดพระธาตุลำปางหลวง

วัดพระธาตุลำปางหลวงเป็นวัดเก่าแก่ที่งดงามและศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองลำปางมาช้านาน เป็นวัดไม้ที่สมบูรณ์ที่สุดแห่งหนึ่งของไทย เชื่อกันว่าสร้างมาตั้งแต่สมัยพระนางจามเทวี ภายในเต็มไปด้วยโบราณสถานอันล้ำค่า เป็นที่ประดิษฐานพระแก้วดอนเต้า (พระแก้วมรกต) พระธาตุลำปางหลวงซึ่งเป็นพระธาตุประจำปีเกิดของคนเกิดปีฉลู นอกจากนั้นยังมีพิพิธภัณฑ์ที่รวบรวมศิลปวัตถุที่หายาก เช่น ตู้พระไตรปิฎก คานหาบ ธรรมาสน์ สังเค็ต

และไม่ควรพลาดชมเงาพระธาตุหัวกลับบริเวณวิหารพระพุทธและซุ้มพระบาทที่หลายคนถือเป็นสิ่งมหัศจรรย์หาชมได้ยาก นอกจากนั้น ลำปางยังมีวัดวาอารามเก่าแก่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์ให้กราบขอพรอีกมากมายหลายแห่ง

ตำบลลำปางหลวง อำเภอเกาะคา จังหวัดลำปาง

สะพานรัษฎาภิเศก ตลาดรัษฎา

สะพานรัษฎาภิเศกถือว่าเป็นสัญลักษณ์เมืองลำปางอีกแห่ง เป็นสะพานข้ามแม่น้ำวังที่เก่าแก่สวยงามที่สุดของเมืองลำปาง บริเวณตรงหัวสะพานทั้งสองด้านจะประดับด้วยไก่ขาวสัญลักษณ์ของเมืองลำปาง และครุฑหลวงตราประจำแผ่นดินสยาม เจ้าผู้ครองนครในสมัยนั้นเป็นผู้ตั้งชื่อจากพิธีเฉลิมฉลองรัษฎาภิเษกในรัชสมัยของรัชกาลที่ 5

แต่เดิมสะพานแห่งนี้ก่อสร้างด้วยไม้ เป็นสะพานไม้ที่ใหญ่ที่สุดในสมัยรัชกาลที่ 5 ต่อมาเกิดอุทกภัยเสียหาย จึงได้ซ่อมแซมเปลี่ยนเป็นสะพานไม้เสริมเหล็ก แต่ต่อมาเกิดภัยพิบัติทางน้ำขึ้นอีกครั้งทำให้สะพานเสียหายเช่นกัน จึงมีการก่อสร้างใหม่เป็นสะพานคอนกรีตเสริมเหล็กรูปทรงโค้งคันธนูสองคู่ทาสีขาวโดดเด่นอย่างที่เห็นเช่นในปัจจุบัน

ตรงเชิงสะพานจะมีตลาดรัษฎา หรือคนลำปางเรียกกันว่า กาดหัวขัว ซึ่งเป็นตลาดที่มีมาช้านาน หากใครอยากสัมผัสบรรยากาศตลาดเช้าที่ชาวลำปางจับจ่ายซื้อหาอาหารควรมาที่นี่ ในตลาดจะมีทั้งของสดและของปรุงสุก อาหารคาวหวาน อาหารพื้นเมือง ผลไม้ที่เราสามารถซื้อรับประทานได้เลยมาขายด้วย อาหารราคาไม่แพง ข้าวเหนียวนึ่งร้อนๆ ห่อมาในใบตองห่อใหญ่ขนาดกินได้สองถึงสามคนราคาแค่สิบบาทเอง แล้วถ้าเดินเลยมาอีกนิดจะเจอร้านข้าวหลามแม่คำมูลเจ้าแรกในลำปางที่ทำสดใหม่รสชาติหอมหวานมันละมุนทีเดียว

ที่ตั้ง ถนนรัษฎา ตำบลหัวเวียง อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย

ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยในพระอุปถัมภ์สมเด็จพระพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ภายในมีกิจกรรมหลายอย่าง การแสดงช้างอาบน้ำ ศูนย์ฝึกลูกช้างแห่งแรกแห่งเดียวในโลก เรียนรู้วิถีชีวิตควาญช้าง โปรแกรมฝึกเป็นควาญช้างสมัครเล่น โปรแกรมนี้ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวต่างชาติมาก

ภายในศูนย์ยังมีโรงพยาบาลช้างที่รักษาช้างเจ็บป่วยฟรี ซึ่งมีหลายเชือกมากที่เข้าเข้ารับการรักษา นักท่องเที่ยวสามารถไปเยี่ยมช้างป่วยหรือสนับสนุนค่ารักษาได้ ภายในศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยมีที่พักท่ามกลางธรรมชาติ สะอาด ปลอดภัย ราคาไม่แพงเปิดให้บริการด้วย

ที่ตั้ง ตำบลเวียงตาล อำเภอห้างฉัตร จังหวัดลำปาง

โทรศัพท์ 054 829-333 054 829-322 054 829-331

กาดกองต้า

กาดกองต้าเป็นภาษาเหนือ แปลว่า ตลาดตรอกท่าน้ำ เพราะตลาดแห่งนี้ตั้งอยู่ติดกับแม่น้ำวัง ในอดีตกาดกองต้าจะเป็นจุดขนถ่ายสินค้าซึ่งนับเป็นศูนย์กลางทางการค้าของเมืองลำปาง เป็นศูนย์กลางการค้า ไทย จีน พม่า และท่าล่องซุงเพื่อส่งต่อไปยังภาคกลางตอนบน มีพ่อค้าแม่ค้าจากทั่วสารทิศทั้ง จีน พม่า อินเดีย ไทยใหญ่ ไทลื้อ ฝรั่งเข้ามาค้าขายที่นี่ บ้างก็ลงหลักปักฐานสร้างบ้านเรือนขึ้นบริเวณนี้ ชุมชนกาดตองก้าจึงถือเป็นถนนสายเศรษฐกิจที่มากด้วยคุณค่าทางประวัติศาสตร์ที่จารึกไว้ในเมืองลำปาง สภาพอาคารบ้านเรือนหลายหลังยังปรากฏร่องรอยความเจริญในอดีตให้เห็นอยู่ถึงทุกวันนี้

บ้านเก่าหลังงาม เรือนแถวโบราณ อาคารพาณิชย์สุดคลาสิก กว่าสิบหลังคาเรือนตลอดถนนที่มีความยาวหนึ่งกิโลเมตรนี้ สร้างความตื่นตาตื่นใจให้คนต่างถิ่นที่มาเยือนมาก สามารถเดินลัดเลาะเที่ยวชมได้สบายๆ ซึ่งจะได้เห็นทั้งสถาปัตยกรรมแบบไทยภาคกลาง ไทยล้านนา พม่า จีน ยุโรป เช่น อาคารเยียนซีไท้ลีทีสไตล์ฝรั่งหัวใจจีน เจ้าของคือนายห้างใหญ่ชาวจีนชื่อ นายจิ้นเหยี่ยน เป็นเอเย่นต์จำหน่ายน้ำมะเน็ด และที่นี่เคยเป็นห้างสรรพสินค้าใหญ่ที่สุดของกาดกองต้ามาก่อน อาคารหม่องโง่ยซิ่นเรือนขนมปังขิงหลังคาทรงมะนิลาที่งดงามที่สุดในประเทศไทย เจ้าของปัจจุบันยังคงสภาพเดิมของอาคารไว้ทั้งหมด ทำให้อาคารนี้เคยได้รับรางวัลสถาปัตยกรรมดีเด่นประเภทอาคารอนุรักษ์สถาปัตยกรรมล้านนา อาคารนี้เป็นของต้นตระกูลสุวรรณอัตถ์ผู้ร่ำรวยจากการค้าไม้ในสมัยนั้น

อาคารฟองหลีของเจ้าสัวฟองผู้ซึ่งได้รับสัมปทานป่าไม้และเป็นเจ้าภาษีนายอากรฝิ่นและสุราของเมืองลำปางนับเป็นชาวจีนที่มีฐานะดีที่สุดในเมืองลำปาง บ้านแม่แดงแต่เดิมคือร้านเกากี่ขายสินค้าที่ทันสมัยมากในยุคสมัยนั้น อาคารกาญจนวงศ์ผู้สร้างเรือนนี้เป็นพ่อค้าไม้ชาวพม่า สร้างเพื่ออยู่อาศัยและเป็นร้านเย็บผ้า บ้านคมสันนับเป็นบ้านปูนหลังแรกในย่านนี้ ออกแบบโดยวิศวกรชาวฝรั่ง แต่สร้างโดยชาวเซี่ยงไฮ้ เจ้าของคือป๋าน้อยและย่าลางสาด คมสัน ยังมีอีกหลายหลังที่น่าสนใจไม่แพ้กัน

นอกจากสุดยอดสถาปัตยกรรมที่โดดเด่นแล้ว ในช่วงเย็นของวันเสาร์อาทิตย์กาดกองต้าจะคึกคักไปด้วยชาวลำปางและนักท่องเที่ยวต่างถิ่นจำนวนมาก เพราะตลอดเส้นทางของถนนตลาดเก่าสายนี้จะกลายเป็นถนนคนเดินให้ย้อนวันวานเดินช้อปปิ้งกันในบรรยากาศเก่าๆ อย่างสนุกสนานพ่อค้าแม่ขายจะขนทั้งของกิน อาหารขนมโบราณโดยเฉพาะของทางภาคเหนือ สินค้าพื้นเมือง ของฝากของที่ระลึกมาขายเพียบ และมีการแสดงวัฒนธรรมของชุมชนให้ชมอีกด้วย

ที่ตั้ง ถนนตลาดเก่า ตำบลสวนดอก อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

รถม้าลำปาง

หากเอ่ยถึงเมืองลำปางแล้ว หลายคนต้องนึกถึงรถม้าอันเป็นเอกลักษณ์ของเมืองนี้ที่มีมาตั้งแต่คสมัยรัชกาลที่ 5 ซึ่งรถม้าคันแรกนั้นเป็นของเจ้าบุญวาทย์ วงศ์มานิต (เจ้าผู้ครองนคร) จะว่าไปแล้วรูปลักษณ์รถม้าในอดีตกับปัจจุบันแทบไม่ต่างกันเลย ปัจจุบันมีประมาณสองพันกว่าคันกระจายอยู่ตามจุดต่างๆ ของเมืองลำปาง เช่น แถวหน้าศาลากลางเก่า โรงแรม และวัดสำคัญๆ

ถ้าอยากนั่งรถม้าชมเมือง เขาคิดราคาประมาณนี้ รอบเล็กราคา 200 บาท รอบใหญ่ 300 บาท และถ้าเหมาเป็นชั่วโมง ชั่วโมงละ 400 บาท ซึ่งสามารถให้จอดแวะชมสถานที่ต่างๆ ได้

บ้านเสานัก

นัก เป็นภาษาเหนือแปลว่า มาก ชื่อนี้มีที่มาจากบ้านหลังนี้ได้ปลูกสร้างด้วยเสามากถึง 116 ต้นด้วยกัน อายุกว่าร้อยปี เจ้าของเป็นคหบดีชื่อ หม่องจันโอง (ต้นตระกูลจันทรวิโรจน์) ไม่ควรพลาดไปชม ด้วยเป็นสถาปัตยกรรมที่สวยงามทรงคุณค่าอีกหลังหนึ่งของจังหวัดลำปาง มีลักษณะเป็นบ้านไม้สักผสมผสานกันระหว่างศิลปะพม่ากับศิลปะล้านนา ในอดีตเคยใช้เป็นสถานที่ต้อนรับแขกบ้านแขกเมืองอยู่เป็นประจำ

บ้านหลังนี้ได้รับการดูแลรักษาอย่างดีจนได้รับรางวัลอนุรักษ์ศิลปสถาปัตยกรรมดีเด่น ประเภทเคหสถานบ้านเรือนเอกชนมาแล้ว ในปัจจุบันได้เปิดเป็นพิพิธภัณฑ์ศิลปวัฒนธรรมจัดแสดงข้าวของเครื่องใช้ เครื่องเรือนยุคเก่าทั้งของไทยและพม่า สามารถเข้าชมได้ทุกวัน ตั้งแต่เวลา 10.00-17.00 น. และเปิดให้บริการเป็นสถานที่จัดเลี้ยงและงานมงคลสมรสด้วย

ที่ตั้ง ถนนราษฎร์วัฒนา อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

พิพิธภัณฑ์เซรามิกธนบดี เซรามิก เครื่องปั้นดินเผาเมืองลำปาง

เครื่องปั้นดินเผา และเซรามิกถือว่าเป็นของขึ้นชื่อของเมืองลำปาง เพราะที่นี่ถือว่าเป็นเมืองเซรามิกของประเทศไทย โดยเฉพาะชามตราไก่ ที่ผลิตกันเป็นล่ำเป็นสันมาช้านาน มีหลายแหล่งให้ไปช้อปกันได้เลย แถวอำเภอเกาะคาก็เป็นแหล่งผลิตแหล่งจำหน่ายที่ขึ้นชื่อ

ใครอยากศึกษาประวัติความเป็นมาของเซรามิก ต้นกำเนิดชามตราไก่ตั้งแต่รุ่นบุกเบิกจนถึงรุ่นปัจจุบัน ผู้คนพบแร่ดินขาววัตถุดิบหลักในการทำและก่อตั้งโรงงานเซรามิกแห่งแรกของประเทศไทย การสาธิตทำเซรามิกแบบดั้งเดิม ชมเตาเผามังกรโบราณอายุร้อยปี แวะไปที่พิพิธภัณฑ์เซรามิกธนบดีได้เลย ชมเสร็จช้อปเซรามิกคุณภาพดี สินค้าสร้างชื่อของจังหวัดที่ดังไกลไปทั่วโลกติดไม้ติดมือกลับบ้านได้ด้วย

ที่ตั้ง ตำบลพระบาท อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

อุทยานแห่งชาติแจ้ซ้อน บ้านป่าเหมี้ยง

ที่นี่เขาว่ามหัศจรรย์นักแล มีทั้งน้ำตกและบ่อน้ำร้อนอยู่ภายในอุทยานเดียวกัน เป็นผืนป่าอันอุดมสมบูรณ์เต็มไปด้วยทรัพยากรทางธรรมชาติมากมาย อย่างบ่อน้ำร้อนมีถึง 9 บ่อ และมีกลิ่นกำมะถันค่อนข้างอ่อน อุณหภูมิความร้อนสูงเฉลี่ย 73 องศาเซลเซียส นักท่องเที่ยวเลยนิยมนำไข่มาแช่ไว้ประมาณ 17 นาทีก็จะได้ไข่สุกกำลังดี หรือที่เรียกไข่ออนเซ็นนั่นเอง บริเวณบ่อน้ำร้อนจะมีโขดหินย้อยแทรกตัวอยู่อย่างสวยงาม ใครชอบไปออนเซ็นที่ญี่ปุ่น ขอบอกว่าที่นี่เขาก็มีอ่างอาบน้ำแร่กลางแจ้งได้มาตรฐานสากลให้เราได้แช่อย่างสบายกายใจเหมือนกัน

ห่างจากบริเวณบ่อน้ำร้อนไปประมาณ 1 กิโลเมตร จะเป็นน้ำตกแจ้ซ้อน น้ำตก 6 ชั้นซึ่งเกิดจากลำน้ำแม่มอญ มีน้ำไหลตลอดทั้งปี และจะไหลค่อนข้างแรง ดูสวยงามมาก แต่ไม่เหมาะกับการลงไปเล่นน้ำ ฤดูที่อากาศเย็นสบายเหมาะแก่การท่องเที่ยว คือเดือนพฤศจิกายน-กุมภาพันธ์

ห่างจากอุทยานไปราวๆ 14 กิโลเมตร มีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่ง คือ บ้านป่าเหมี้ยง ไฮไลท์ของที่นี่อยู่ที่ดอกเสี้ยวป่าสีขาวจะบานสะพรั่งสวยงามทั่วหุบเขา บานประมาณช่วงเดือนแห่งความรัก กุมภาพันธ์ โรแมนติกมาก และทุกปีจะมีการจัดงานเทศกาลดอกเสี้ยวบานให้เป็นที่ครื้นเครงทั้งของชาวลำปางและชาวต่างถิ่น

ที่ตั้ง ตำบลแจ้ซ้อน อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง

ทุ่งดอกบัวตองแม่เมาะ

สำหรับคนรักดอกไม้มีอีกโปรแกรมที่ขอนำเสนอ ทุ่งดอกบัวตอง ดอกบัวตองสีเหลืองสดใสบานเต็มทุ่งกว่า 500 ไร่ ในสวนเฉลิมพระเกียรติเหมืองแม่เมาะ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย ท่ามกลางอากาศเย็นสบาย แถมช่วงเช้ามีทะเลหมอก รอบๆ ด้วย

ส่วนช่วงเย็นก็จะได้ชมพระอาทิตย์ตกดินที่สวยงามสุดๆ มีจุดชมวิวให้เซลฟี่กันอย่างสนุกสนาน ช่วงที่เหมาะแก่การไปเที่ยวชมคือเดือนพฤศจิกายนถึงกลางเดือนธันวาคมของทุกปี โดยจะเปิดทุกวัน เวลา 07.00-19.00 น.

นอกจากดอกบัวตองแล้ว ยังมีไม้ดอกไม้ประดับอื่นๆ ออกดอกสลับกันให้ชมทั้งปีด้วย อาทิ ปอเทือง ขี้เหล็ก แคแสด กาสะลอง จำปี จำปา เฟื่องฟ้า เป็นต้น หรือหากต้องการพักค้างคืน เหมืองแม่เมาะมีที่พักให้คุณได้สัมผัสวิถีชีวิตธรรมชาติที่เงียบสงบแบบส่วนตัวไว้บริการด้วย

ที่ตั้ง อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปาง

อาหาร

จะว่าไปแล้วอาหารเมืองลำปางก็อร่อยไม่แพ้ใคร ดีต่อใจสายกินแน่นอน เช่น

• อาหารเมืองสูตรพื้นถิ่นต้องร้านดั้งเดิม อย่างร้านแม่แห
• ขนมจีนน้ำเงี้ยว ข้าวซอยเข้มข้นครบเครื่องต้อง ร้านป้าบุญศรี เชิงสะพานรัษฎา
• ร้านอาหารทั่วไปที่ขึ้นชื่อมีเมนูหลากหลายหน่อยก็จะมี ร้านลายคราม ร้านเสบียง ร้านโอชา ร้านอร่อยบาทเดียว
• คอชากาแฟขนมหวานก็มี ฮิมวังคาเฟ่ ฮอมสุขโก๋กาแฟ ชิตากาแฟ คาเฟ่หม่องโง่ยซิ่น กาแฟถิ่นไทย Teaspoon No.17

ต้องบอกว่า มาเมืองนี้กินอิ่มอร่อยนอนอุ่นกันเลยทีเดียว ทริปหน้าถ้ามีโอกาสลองไปแอ่วลำปาง ม่วนกะหนาดจ้าว