หลายครั้งการเดินทางไปยังเกาะรัตนโกสินทร์ชั้นใน จะได้มีโอกาสผ่านเส้นทางถนนหลานหลวง ในบริเวณนั้นเป็นที่ตั้งของ    ”ย่านนางเลิ้ง” ชุมชนเก่าแก่ที่ชื่อคุ้นหูกันดี มีความเป็นมาตั้งแต่ต้นรัตนโกสินทร์ ยังเคยมีชื่อปรากฏในหนังสือ “สี่แผ่นดิน” ว่าเป็นย่านบ้านเดิมของแม่ช้อย เพื่อนแม่พลอย ที่นี่ยังมีจุดเด่นที่ “มีของอร่อย” ให้ลิ้มลองมากมาย   SCB Thailand พาย้อนเวลาไป เดิน เล่นที่นางเลิ้ง ย่านบันเทิงสมัยปู่ย่า ซึ่งกลายเป็นชุมชนเก่าแก่น่าค้นหาในวันนี้

ชื่อ “นางเลิ้ง” มาจากภาษาเขมรว่า “ชนังเลิง” หรือ “ขนังเฬิง” ที่แปลว่าหม้อใหญ่ เพราะชุมชนนี้เป็นที่ตั้งบ้านเรือนของชาวเขมรที่ถูกกวาดต้อนมาในคราวปราบกบฎเขมร ช่วงพ.ศ. 2325 ชาวเขมรในชุมชนย่านนี้มีฝีมือในการปั้นโอ่ง ตุ่ม ไห หม้อดินเผา จึงเป็นที่มาของชื่อ “บ้านชนังเลิง” และเรียกต่อๆ มากลายเป็นชื่อ “นางเลิ้ง”

ไฮไลท์ของย่านนางเลิ้งที่ไม่มาถือว่ามาไม่ถึง คือ “ตลาดนางเลิ้ง” ตลาดเก่าแก่ที่นอกจากจะขายอาหารสดแล้ว ยังเป็นศูนย์รวมของอาหารอร่อยระดับตำนานที่ชีวิตนี้ต้องมาลิ้มรสสักครั้ง ตลาดนางเลิ้ง เปิดอย่างเป็นทางการครั้งแรกเมื่อวันที่ 29 มีนาคม พ.ศ. 2443 (ร.ศ. 118) เป็นตลาดบกแห่งแรกๆ ของกรุงเทพฯ เคยมีชื่อเรียกภาษาจีนแต้จิ๋วว่า “ซิงต๊กลัก” แปลว่า “ตลาดใหม่” ที่คู่กับตลาดเก่าย่านเยาวราช

พิกัด https://goo.gl/maps/q2ac1ngRWgG2

ก้าวแรกที่เดินเข้าไปในตลาดนางเลิ้ง เราก็ตื่นตากับความคึกคักมีชีวิตชีวาของตลาดแห่งนี้ แผงขายขนม ผลไม้ ของทานเล่นต่าง วางเรียงราย คนมาเดินเที่ยว ซื้อของเยอะมากไม่เฉพาะแต่คนไทย นักท่องเที่ยวชาวต่างชาติมาเที่ยวด้วย มาถึงถิ่นแล้ว ต้องไปจัดร้านอาหารขึ้นชื่อของตลาดนางเลิ้งกัน

สายเนื้อต้องโดน เปิดขายครองใจชาวนางเลิ้งและผู้ที่มาแวะเวียนกว่า 50 ปี อยากกินต้องรีบมา ทีมงานมาถึงก่อนเที่ยงคนก็แน่นร้านแล้ว

แนะนำเมนู ก๋วยเตี๋ยว, เกาเหลา, เนื้อตุ๋น, เอ็นตุ๋น, เครื่องใน, น้ำซุปกลมกล่อมอร่อยเข้มข้น เนื้อตุ๋นนุ่มเปื่อย ปรุงเพิ่มแค่นิดหน่อยก็อร่อยจนต้องบอกต่อเลย

เจ้าเก่าแก่ สังเกตจากป้ายเชลล์ชวนชิม อร่อยล้ำทั้งไส้กรอกหมู ไส้กรอกข้าว รสออกหวานเค็ม ทานแกล้มกับปลาแนมรสหวานนิดๆ ล้ำจี๊ดโดนใจ มีขายส่งแบบยกกิโล ใครอยากทานต้องรอต่อคิวนานหน่อย เพราะขาประจำมาอุดหนุนกันอุ่นหนาฝาคั่ง

อีกร้านที่ต้องมา คือ “ส.รุ่งโรจน์” เป็ดพะโล้-เป็ดตุ๋น เปิดทั้งวัน มีโซนห้องแอร์ด้วย บนฝาผนังติดภาพคนดังจากทั่วทุกวงการที่เคยมาลิ้มรสเป็ดเจ้าดังแห่งตลาดนางเลิ้ง   ตัวเป็ดพะโล้  เครื่องในไส้แก้ว หมี่แห้ง เกี๊ยวน้ำรสชาติล้ำเลิศถูกปากในราคาย่อมเยา

การันตีความอร่อยสูตรต้นตำรับของคุณย่าแช่ม ส่งต่อมา 3 ชั่วคนสู่คุณป้าอ้น อยู่คู่ตลาดนางเลิ้งมากว่า 80 ปี   ขนมเบื้องญวน อัดแน่นด้วยไส้ปรุงจาก กุ้งผัดมะพร้าว เต้าหู้ ถั่วงอก ไช้โป้ว ผสมผสานได้รสเค็มหวานหอมพริกไทย เคล็ดลับความอร่อยอยู่ที่การทอดด้วยน้ำมันมะพร้าว ทำให้ขนมไม่อมน้ำมัน แห้ง ไม่แฉะ สีสวยน่ากิน ตัวน้ำจิ้มอาจาดใช้น้ำตาลมะพร้าวเคี่ยวสูตรดั้งเดิมคลุกเคล้าแตงกวา ขิง หอมแดง พริกซอย ชิมคำแรกก็ติดใจไม่รู้ลืม

เจ้าอร่อย มีหลากหลายไส้ให้ลองชิม อย่างไส้หมู ปูอัด พะแนงไก่ แฮม แป้งบางกรอบ อัดไส้แน่นๆ  ทอดร้อนๆ จิ้มซอสมะเขือเทศ มายองเนส เป็นของว่างรองท้อง ดีงามที่สุด ถ้ายังไม่อิ่ม สั่งพิซซ่าญี่ปุ่น ไก่ทอด กุ้งระเบิดมากินต่อได้

ใจกลางของพื้นที่ตลาด จะเป็นศาลเจ้าสมเด็จกรมหลวงชุมพรเขตรอุดมศักดิ์ ที่มีความใกล้ชิดผูกพันกับชาวตลาดนางเลิ้ง เนื่องด้วยตลาดแห่งนี้อยู่ในใกล้กับวังที่ประทับของกรมหลวงชุมพรฯ ที่ปัจจุบันเป็นที่ตั้งของสถาบันเทคโนโลยีราชมงคล วิทยาเขตพณิชยการพระนคร ริมคลองผดุงกรุงเกษม ใครที่มาเที่ยวตลาดนางเลิ้ง สามารถไหว้และขอพรให้สำเร็จในหน้าที่การงานกันได้

จากด้านในตลาด เดินเลยจากร้านเนื้อตุ๋นนางเลิ้ง จะเจออาคารไม้ 2 ชั้นขนาดใหญ่ ล้อมรั้วผ้าใบรอการซ่อมแซม “โรงหนังเฉลิมธานี” แห่งนี้เป็นหนึ่งในโรงหนังแห่งแรกๆ ของประเทศ เปิดฉายหนังครั้งแรกในปีพ.ศ.2461 เคยมีชื่อเรียกว่าโรงหนังนางเลิ้ง ก่อนจะเปลี่ยนชื่อเป็นโรงหนังเฉลิมธานี ในสมัยร.7 เพื่อเป็นการฉลองสมโภชกรุงรัตนโกสินทร์ 150 ปีในปีพ.ศ.2475

พิกัด : https://goo.gl/maps/hsohn2rQqJu

มองไปยังฝั่งตรงข้ามตลาดนางเลิ้ง จะพบตึกแถว 2 ชั้นทาสีชมพูเรียงรายบนถนนนครสวรรค์ ตึกแถวเหล่านี้สร้างตั้งแต่สมัยล้นเกล้ารัชกาลที่ 5 สร้างสไตล์นีโอคลาสลิก ซึ่งล้วนแต่เป็นร้านค้าเก่าแก่คู่กับย่านนางเลิ้ง อย่างร้านนางเลิ้งอาร์ต ที่นอกจากเป็นร้านถ่าย อัด ขยายรูปถ่ายแล้ว ยังบุกเบิกการทำล็อกเก็ตหินแห่งแรกในประเทศ และเป็นร้านเดียวยังคงทำล็อกเก็ตหินแบบดั้งเดิม ลองดูในตู้โชว์จะเห็นงานล็อกเก็ตหินแบบต่างๆ เป็นงานฝีมือที่สวยงามและมีคุณค่าทางใจ

พิกัด : https://goo.gl/maps/aHb9rggDtnS2

ออกจากตลาดนางเลิ้ง เดินมาตามถนนนครสวรรค์ เลี้ยวซ้ายเข้าถนนพะเนียง ตรงมาเรื่อยๆ จะพบวัดสุนทรธรรมทาน หรือที่ชาวนางเลิ้งเรียกว่า วัดแค พระอุโบสถประดิษฐานองค์พระประธาน “พระพุทธสุนทรมุนี” ภายในวัดมีวิหารหลวงพ่อบารมี พระพุทธรูปคู่บุญบารมีกับวัดสุนทรธรรมทานมากว่า 50 ปี วัดแคยังเป็นที่บรรจุอัฐิของมิตร ชัยบัญญา อดีตนักแสดงชื่อดัง เมื่อสมัยที่มิตร ชัยบัญชายังมีชีวิตอยู่ มิตรเป็นลูกศิษย์พระราชธรรมวิจารย์ (หลวงปู่ธูป) และเป็นผู้ริเริ่ม “กฐินดารา” ให้ความอุปการะวัดแค นางเลิ้งตลอดมา

พิกัด : https://goo.gl/maps/9w1CC3fB84G2

ออกจากซอยวัดสุนทรธรรมทาน เลี้ยวซ้ายไปตามถนนหลานหลวง ก็จะมาถึง “บ้านนราศิลป์” แหล่งเรียนรู้ทางวัฒนธรรมของชุมชน ด้วยความเป็นบ้านโขน บ้านละคร ก่อตั้งโดยคุณแม่ละม่อม สสังกรกาญจน์ตั้งแต่สมัยรัชกาลที่ 6 ซึ่งแต่ก่อนในละแวกนี้  คือแหล่งรวมโขน ลิเก ละครชาตรี ที่เป็นความบันเทิงของคนไทยสมัยก่อน

ปัจจุบันอยู่ในความดูแลของอาจารย์ภุมรี ปานสมุทร์ ทายาทรุ่นที่สาม นอกจากจะรับงานแสดงโขนกลางแปลง โขนหน้าจอ ละครชาตรี และดนตรีไทย ที่เป็นศิลปวัฒนธรรมที่สำคัญของชาติแล้ว คณะนราศิลป์ ยังทำงานเบื้องหลังในการผลิตชุดเครื่องแต่งกายโขนละคร ให้คณะการแสดงต่างๆ ด้วย สามารถนัดหมายติดต่อเยี่ยมชมได้ที่เบอร์ 02-281-4838

พิกัด : https://goo.gl/maps/7PRRUfYZ5R42

เดินผ่านแยกถนนพะเนียงมาสักพัก จะถึงสำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ หรือที่เรียกกันว่าสภาพัฒน์ ใครจะรู้ว่าด้านในสภาพัฒน์เป็นที่ตั้งของ “บ้านพระยาสุริยานุวัตร” ที่มีความงดงามตามสไตล์สถาปัตยกรรมตะวันตก ด้วยฝีมือการออกแบบของมาริโอ ตามัญโญ สถาปนิกชาวอิตาเลียน ผู้ออกแบบพระที่นั่งอนันตสมาคม และอาคารสำคัญหลายแห่งในกรุงเทพสมัยนั้น รวมถึงมีส่วนในการออกแบบตึกธนาคารไทยพาณิชย์ สาขาตลาดน้อยด้วย  คนที่นี่ จะเรียกอาคารหลังนี้ว่าตึกกลาง สามารถเดินเข้าไปข้างในพื้นที่สภาพัฒน์เพื่อขอชมความงามด้านนอกอของอาคารหลังนี้ได้ ถ้าจะเข้าไปชมด้านในต้องทำเรื่องขออนุญาตก่อน

พิกัด : https://goo.gl/maps/DF8hP7HMUU92

เดินออกประตูด้านหลังสภาพัฒน์ เลี้ยวซ้ายมาทางถนนเลียบคลองผดุงกรุงเกษม มาถึงตลาดชัยพัฒนาประชาเกษม  มาเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากการพัฒนาชุมชนในโครงการมูลนิธิชัยพัฒนาที่ร้านภัทรพัฒน์ แล้วขึ้นไปชั้นสองที่เป็นร้านกาแฟ นั่งพักขาสัมผัสลมเย็นๆ พัดมาจากคลองผดุงฯ ชมวิวไปหาอะไรดื่มชื่นใจเพิ่มพลัง ชิลเป็นที่สุด

พิกัด : https://goo.gl/maps/CdGSHSw9BiE2

ตบท้ายทริปเที่ยวย่านนางเลิ้ง ด้วยคาเฟ่เบเกอรี่สุดฮิปบนถนนจักรพรรดิพงษ์ “Pollen Baked Goods” หน้าร้านตกแต่งเรียบง่ายสไตล์วินเทจด้วยประตูกรอบน้ำเงิน ตัวหนังสือสีทองบนกระจกใส ชวนให้เข้าไปเยี่ยมเยือน

ทันทีที่ก้าวเข้าไปใน้ร้านเหมือนหลุดเข้าไปในคาเฟ่ในเมืองนอกยังไงยังงั้น ร้านขนมปังเล็กๆ แสนอบอุ่น ตกแต่งสวยมีสไตล์ที่ให้เราได้อร่อยกับขนมเบเกอรี่โฮมเมดราคาเบาๆ และนั่งเพลินไปกับเวลาที่เหมือนจะไหลไปช้าๆ ที่นางเลิ้ง ย่านเก่าที่ไม่เคย “เก่า” ในความรู้สึก

เมื่อได้ใช้เวลาหนึ่งวันลองแวะเวียนย่านนางเลิ้ง จะพบว่าชุมชนเก่าแก่แห่งนี้มีอะไรมากกว่าที่คิด ทั้งเรื่องราวของสถานที่ต่างๆ ตลาดขายของกินอร่อยขึ้นชื่อ บวกกับความสร้างสรรค์ของคนรุ่นใหม่ ทำให้ “นางเลิ้ง” น่าค้นหาและน่าหลงใหลในแบบฉบับของตัวเอง ควรค่ากับการมุ่งตรงมาใช้เวลาเที่ยวชมแบบเต็มๆ แบบไม่ได้เป็นเพียงทางผ่านอีกต่อไป

พิกัด : https://goo.gl/maps/Har9pKkzKAS2

ขอบคุณข้อมูล : จุลสาร นางเลิ้ง แหล่งอาหารการกิน นาฏศิลป์ และวัฒนธรรม (ฉบับปรับปรุงแก้ไข มิถุนายน 2561)