หากคุณคิดจะเปิดโฮสเทลสักแห่ง พลิกทุกคัมภีร์อาจชี้เปรี้ยงลงตรงคำว่า “ทำเล” เป็นจุดชี้ขาดว่าจะรอดหรือรุ่ง แต่หากเล็งซ้ายขวาหาทำเลเกยตื้นบันไดรถไฟฟ้าแล้วพบว่าตึกทุกหลังถูกตีตราจองไปหมดแล้ว ส่วนที่ยังปักป้ายว่างก็ราคาเกินเอื้อม ยังไม่ต้องรีบคอตก เพราะทำเลทองฝังเพชรอาจไม่ใช่คำตอบเสมอไป

“การเดินทาง” จุดประกายความฝัน และหนึ่งในฝันที่นักเดินทางหลายคนพกใส่กระเป๋ากลับบ้านมาด้วย คือการเปลี่ยนบ้านหรืออาคารสักหลังเป็น “โฮสเทล” เปิดประสบการณ์ลองอ้าแขนรอรับผู้มาเยือนต่างแดนดูบ้าง

ลองคิดภาพชาวต่างชาติกว่า 35 ล้านคนที่มาถึงสนามบินในไทย กลุ่มหนึ่งลากกระเป๋ารอลีมูซีนจากโรงแรมหรูมาจอดเทียบ อีกกลุ่มยกทัพตามธงทัวร์เช็กอินโรงแรมที่กำหนดในโปรแกรมไว้แล้ว  แต่ยังมีคนกลุ่มใหญ่สะพายเป้ใบโต พร้อมเดินทางไปยังที่พักในแอปพลิเคชันที่ปักหมุดจองเองไว้ล่วงหน้า ถือเป็นกลุ่มที่อยู่คู่การท่องเที่ยวไทยมานาน และมีอนาคตสดใสไปอีกยาว

Hostelworld ตัวแทนการจองออนไลน์เจ้าตลาดโฮสเทลเบอร์ต้นๆ ของโลก ที่เป็นแหล่งรวมเครือข่ายกว่า 15,000 แห่ง ได้ชี้ให้เห็นกันชัดๆ ว่าในช่วงครึ่งปีแรกของปี 2560 ยอดจองโฮสเทลและที่พักราคาประหยัดสูงลิบแตะ 3.9 ล้านครั้ง เพิ่มขึ้นถึง 11% และเป็นการเลือกพักในเอเชียมากถึง 21% โดยมีไทยเป็นหนึ่งในจุดหมายหลัก จากโฮสเทลในระบบเฉียด 1,300 แห่งใน 53 จังหวัด

หากวันนี้ถนนข้าวสาร ไม่ได้ผูกขาดตลาดแบ็กแพกเกอร์ไว้แห่งเดียวเช่นอดีต แต่มีที่พักราคาเป็นมิตรทั่วเมืองตั้งแต่ย่านสุขุมวิท สีลม สยามสแควร์ ฯลฯ กวักมือเรียกนักเดินทางให้เข้าหาได้ สูตรสำเร็จของโฮสเทลเดิมๆ จึงต้องปรับไปตามความนิยมด้านทำเลที่ “เปิดกว้าง” มากพอกับการ “เปิดใจ” ของนักท่องเที่ยวรุ่นใหม่ที่มีแนวโน้มยอมสลัดความขี้เมื่อยแล้วเดินเหนื่อยขึ้นอีกนิด แลกกับการค้นพบประสบการณ์ใหม่ที่คุ้มค่า

นิยามทำเลที่ดีของโฮสเทล ต่างจากการลงทุนโรงแรม 4-5  ดาว เพราะไม่จำเป็นต้องอยู่ในย่านใจกลางเมืองเท่านั้นถึงจะฉลองชัยชนะ

สิ่งสำคัญคือ ขอแค่มี “ระบบขนส่งมวลชน” ที่สะดวกอยู่ในเส้นทาง หากอยู่ในระยะเดินถึงจากสถานีรถไฟฟ้าย่อมได้เปรียบเพราะจะตั้งราคาขายที่สูงกว่าได้ แต่โฮสเทลที่อยู่ไกลในซอกซอย ก็อาจชนะใจนักท่องเที่ยวกินขาดได้เช่นกัน หากตอบโจทย์เรื่องความใกล้ชิดชุมชน เปิดโอกาสให้ผู้มาเยือนสัมผัสสังคมท้องถิ่น อันเป็นสิ่งที่นักท่องเที่ยวที่เลือกพักโฮสเทลมักแสวงหา ด้วยค่าที่เป็นเสน่ห์ซึ่งโรงแรมใหญ่ไม่อาจหยิบยื่น

อย่าลืมว่าไม่ใช่นักท่องเที่ยวทุกรายที่เป็นขาปาร์ตี้รักสีสัน แต่ยังมี “สายรักสงบ” และ “นักแสวงหา” ที่พักมีเสน่ห์เร้นกายตามท้ายซอย หรือกระทั่งชายขอบรอบนอกเมือง ถึงจะต้องตะลอนหาก็ไม่หวั่น หากโฮสเทลนั้นสร้างชื่อเป็นสวรรค์ที่พักกายใจได้อย่างแท้จริง นอกจากนั้น สิ่งที่จะทำให้โฮสเทล “เด่น” หรือ “ดับ” ง่ายๆ ไม่ได้อยู่ที่ทำเลเสมอไป แต่อยู่ที่เรื่องพื้นฐานด้านการรักษา “ความสะอาด” และ “ความปลอดภัย” ถือเป็นตัวชี้ขาดที่อาจเรียกคะแนนรีวิวสูงลิ่ว หรือสอยโฮสเทลดาวรุ่งให้ร่วงหายในพริบตามาแล้ว

ดังนั้น จะเปิดโฮสเทลทั้งที ต้องกาดอกจันตัวโตไว้ว่าไม่ควรตั้งในย่านเสี่ยงภัย ขณะที่การบริหารจัดการภายใน ควรลงทุนกับระบบที่ให้ความปลอดภัยกับชีวิตและทรัพย์สิน มีประตูกั้นโซนพื้นที่ส่วนกลางออกจากที่พัก ห้องพักที่มีกุญแจให้เฉพาะผู้เข้าพักห้องนั้นเท่านั้น ที่สำคัญคือมีตู้ล็อกเกอร์ขนาดใหญ่ที่มีระบบล็อกมิดชิด ซึ่งด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย เอื้อให้โฮสเทลยุคใหม่รวบ “จุดผ่าน” เพื่อความปลอดภัยทั้งหมดเข้ามาอยู่ในกุญแจอัจฉริยะอันเดียว ทั้งในรูปแบบคีย์การ์ด, พวงกุญแจ หรือกระทั่งผลิตออกมาเป็นสายรัดข้อมือโดนใจคนรุ่นใหม่ก็มี

ปิดท้าย การลงทุนในทำเลที่เจ้าของกิจการ “รู้จักเป็นอย่างดี” จะช่วยดึงจุดเด่นของพื้นที่มาเป็นจุดขาย ชิงความได้เปรียบได้อีกต่อ ลองสอดแทรกบอกเล่าเรื่องราวท้องถิ่นใกล้บ้าน เช่น แนะนำร้านอาหารอร่อยประจำย่าน ร้านกาแฟที่ไม่ควรพลาด หรือมิวเซียมในละแวกใกล้เคียงว่าเยี่ยมขนาดไหน

เพียงเท่านี้ก็พาธุรกิจโฮสเทลรุ่งได้ โดยไม่ต้องวิ่งหาตึกค่าเช่าแพงระยับติดถนนใหญ่ แล้วปาดเหงื่อจ่ายต้นทุนที่ไม่รู้ว่าอีกนานเท่าไรจะได้คืน